Informacje o gminie
Archeolodzy datują początki osady chmieleńskiej na okres między VII a IX wiekiem. Wieś po raz pierwszy jest wzmiankowana w przywileju Mściwoja I z 1220 roku, nadającym ją cystersom oliwskim. Jak informuje dokument z 1283 roku Chmielno było kasztelanią obejmującą około 70 wiosek i podlegającą Gdańskowi. W okresie krzyżacki kasztelania chmieleńska została przeniesiona do Miechucina, a następnie do Mirachowa, które stało się siedzibą starostwa do czasu utworzenia powiatu w Kartuzach; w Chmielnie pozostał tylko krzyżacki urząd prokuratora. Od początku XIV wieku wieś związana była z klasztorem norbertanek w Żukowie, aż do konfiskaty jego dóbr przez zaborcę pruskiego w 1772 roku.
W XIX wieku Chmielno uczestniczyło w ruchach wolnościowych, w 1848 roku działało we wsi Koło Ligi Narodowej. w 1863 roku mieszkańcy Chmielna współdziałali z ruchem powstańczym, co upamiętnia Żelazny Krzyż wystawiony w 1888 roku przez miejscowego kowala, działacza powstańczego – Feliksa Gilmeistra. w drugiej połowie XIX wieku w obronie polskości chmielanie rozwijali działalność kulturalną i gospodarczą organizując pierwsze Czytelnie Ludowe oraz w 1897 roku -pierwszy na Kaszubach Bank Ludowy.
W latach 1906-1907 odnowiono udział dzieci w strajku szkolnym, natomiast w okresie 1919-1920 postawą mieszkańców wobec Grenzschutzu wioska nad trzema jeziorami zyskała sobie miano Republiki Chmielno. W okresie międzywojennym nadal w Chmielnie działały liczne organizacje o charakterze patriotycznym. Z okazji poświęcenia sztandarów dwóch z nich: Towarzystwa byłych Powstańców i Wojaków oraz Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej odwiedził wieś prezydent – Stanisław Wojciechowski.
Lata okupacji pociągnęły za sobą liczne ofiary. Wielu mieszkańców wsi zostało zamordowanych przez hitlerowców, zginęło w obozach koncentracyjnych, było wysiedlonych lub wywłaszczonych. Zdobycie Chmielna przez Armię Czerwoną nastąpiło 10 marca 1945 roku. Po wojnie wiele się w Chmielnie zmieniło. Wieś w pełni zelektryfikowano, rozwijała się mechanizacja rolnictwa. Zbudowano Nowe Osiedle, Szkołę Tysiąclecia, Agronomówkę, Ośrodek Zdrowia, Dom Kultury. Wokół jezior chmieleńskich powstały liczne ośrodki wypoczynkowe. Największy rozwój przypada na lata 90., kiedy to powstały samorządy gminne.
Kasztelania w Chmielnie
O dawnym grodzie chmieleńskim krąży legenda. Ponoć nawet w miejscu, gdzie został założony – między jeziorami – Kłodno i Białym – straszy. Gród ten znajdował się w strategicznym miejscu na przesmyku między tymi jeziorami. Fakty mówią o zamku drewnianym, warownym, zadbanym, którego doglądał kasztelan, a grodzianie byli świadkami wielkiej rangi zamku i jego roli w razie napaści przez nieprzyjaciela. Pełnił więc ów gród funkcje obronne. Przy nim powstała kasztelania, która prawdopodobnie została przeniesiona z pobliskiego Garcza w 1235 roku. Blisko pięćdziesiąt lat później pojawiła się pierwsza wzmianka o urzędzie kasztelana w Chmielnie. Z owego zapisu dowiadujemy się, że jest to Troyan, którego imię, jako świadka, wplątane zostało w losy sporu o majątek opatai właściciela ziemskiego. Kasztelan zarządzał 70 wsiami, z których Bącz, Borzestowo, Chmielno, Garcz, Gowidlino, Kamienica Szlachecka, Łapalice, Miechucino, Mirachowo, Ręboszewo, Zawory, Sianowo, Sierakowice, Sulęczyno wytyczało granice kasztelanii. Jeziora leżące w jej granicach Mściwój II darował wraz z grodem norbertankom żukowskim. Na rzecz kasztelana rybacy oddawali co trzecią rybę z połowu, a ludność chmieleńskiej ziemi – daniny w postaci poradlnego, to jest podatku pobieranego od liczby radeł i wołów, w pieniądzu albo w naturze (np. zbożu). Ponadto miejscowa ludność zobowiązana była do oddawania podatku od świń i krów oraz do naprawy dróg i mostów, a także budowli grodowych. Dbała też o swój gród i strzegła go przed nieprzyjacielem. Prócz kasztelana urzędowali w grodzie: podkomorzy, sędzia, stolnik, podstoli, cześnik, podczaszy, polski, chorąży, skarbnik i łowczy. W dzielnicy gdańskiej na przełomie XIII i XIV wieku było pięć kasztelani: gdańska (główna), Terra Pirsna (ziemia pierszczewska), goręczyńska, chmieleńska, pucka.